Vel over probleem

Daarnet heb ik op Uitzendinggemist.nl de documentaire 'Vel over probleem II' van Jessica Villerius zitten kijken, over meiden die aan anorexia lijden en hoe de hulpverlening deze meiden faalt. Een paar maanden geleden was de eerste docu op TV en deze keer werden de meiden 20 weken na de laatste filmdagen opnieuw opgezocht om te kijken hoe het nu met ze ging. Mocht je het gemist hebben, dan raad ik je aan om eerst even de uitzending te kijken, anders snap je denk ik weinig van wat ik hier ga zeggen.

Ik heb me behoorlijk zitten ergeren.

De meiden werden veel naar de mond gepraat, woorden in de mond gelegd ook. Er werd geen tegengas gegeven, sterker nog, er werden dingen gevraagd als 'Oh, maar als je dan nu thuis bent of op jezelf gaat wonen, dan is er dus geen controle meer...' Ik begrijp wel dat voor veel anorecten het feit dat er gewogen gaat worden of gecontroleerd wordt op wat je eet een stok achter de deur is, maar als je toch al een volledige behandeling achter de rug hebt mag je dat 'wegvallen van de controle' toch als niet meer zo heel belangrijk veronderstellen? Misschien is dat wat kort door de bocht en geldt dit niet voor iedereen zo, maar toch. Ik vond dat de maakster het als een Groot Probleem aangaf, terwijl ze ook had kunnen vragen hoe de meiden die die stap wilden zetten dat van plan waren te gaan doen, zonder van te voren het als zo'n gigantisch probleem voor te spiegelen. Laat die meiden daar maar mee komen als dat zo mocht zijn, maar vul het niet voor ze in.

Ook vond ik het bijzonder irritant dat de ouders van dat hele jonge meisje Tessa werd gevraagd 'Maar besef je je wel dat je nu de ziekte dus accepteert?' En dat laatste werd als een vies woord uitgesproken. Wat moeten ze dan? Het ontkennen? Accepteren dat je dochter ziek is is niet hetzelfde als je er maar bij neerleggen. Ik roep dat op het prikbord van SABN (Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa, waar ik al jaren moderator van het forum ben) ook vaak genoeg, en vind het jammer dat in zo'n docu de twee begrippen door elkaar gehaald worden.

Dat de maakster zo close is met de meiden vind ik ook niet bijdragen aan de geloofwaardigheid van de docu. Het elkaar in de armen vliegen, zoenen, bellen om te klagen over de hulpverlening.. Als je een docu maakt moet je een zekere afstand hebben, moet je objectief kunnen zijn wil je scherpe vragen kunnen stellen. Het bleek keer op keer dat ze dat niet kon. Zoals bij Tessa. 'Wil je nu alleen je koek eten dan?' En daar werd Tess alleen achter gelaten met een camera, met een zielig muziekje er onder. Want och och wat erg dat ze een hele koek moest eten en een glas sap. Dat ze had aangegeven dat het eigenlijk best wel normaal werd voor het gemak even vergeten. Had haar liever uitgenodigd om aan tafel te zitten ipv dat ze dat alleen staand in de keuken opat.

Marieke, die aangaf dat ze met de verschillende therapieen was gestopt, omdat ze nou eenmaal niet in een groep past waar ook alcoholisten zitten. Dat Jessica daar niet tegenin ging, bijvoorbeeld door te vragen of er werkelijk geen link was tussen een alcoholverslaving en een eetstoornis, maar juist zei dat zij het ook 'belachelijk' vond, vond ik zwaar irritant. Dat meisje had dus toch een vorm van hulp aangeboden gekregen, maar nee, dat was niet goed genoeg. Ook als ze nu wel gepaste hulp zou krijgen dan zou ze die waarschijnlijk niet aannemen, want dat past niet met haar opleiding... Waar hebben we 't dan nog over?

Het wel of niet slagen van een behandeling ligt natuurlijk deels aan de therapie die aangeboden wordt. Maar je moet ook zo eerlijk zijn om naar jezelf te kijken. Als je zoals een van die meiden (ik denk dat 't Marieke was, maar weet dat niet meer zeker) al niet eens een eetdagboekje bij wilt houden, dan houdt het al snel op. Da's toch wel het minste wat je moet doen tijdens een behandeling, zelfs al is het in een praatgroepje een keer in de week.

Ik begrijp wat er aan het eind gezegd werd, namelijk dat er gekeken moet worden naar hoe de nazorg is, of vervolgbehandeling, of hoe je het ook wilt noemen. Dat dat aan moet sluiten, en dat meiden niet van de ene op de andere dag op straat worden gezet, tabee, veel succes verder. En ik snap ook dat het prettiger zou zijn als hulpverlening niet de verschillende stoornissen afzonderlijk zouden behandelen, zoals je nu helaas wel ziet. Je kunt als je voor een persoonlijkheidsstoornis in therapie zit niet even je eetstoornis uitschakelen of andersom. Je bent een totaal plaatje, en zou dus ook voor dat totaal plaatje hulp moeten kunnen krijgen.

Maar de hele ondertoon van de docu was vooral 'kijk nou eens wat een zielige meiden, helemaal aan hun lot overgelaten', en dat vind ik te gemakkelijk. Er is mij veel te weinig naar de eigen verantwoordelijkheid gevraagd, Jessica stelde zich absoluut niet kritisch op. Een gemiste kans.